Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, imar planı değişikliklerinden kaynaklanan taşınmaz değer artışının kamuya aktarılmasına yönelik önemli bir düzenlemeyi yürürlüğe koydu.

Resmî Gazete’de yayımlanan Değer Artış Payı Uygulama Yönetmeliği, plan değişikliği sonucu ortaya çıkan değer artışının yüzde 90’ının kamuya aktarılmasını hükme bağlıyor.

Yönetmelik, taşınmaz maliklerinin talebi üzerine yapılan uygulama imar planı değişikliklerinden doğan değer artışlarının tespiti, kesinleşmesi ve kamuya aktarılmasına ilişkin süreci ayrıntılı şekilde düzenliyor. Kapsamdaki düzenlemeler arasında:

• Başvuru koşulları,
• Değerleme raporlarının hazırlanması,
• Kıymet takdir komisyonlarının çalışma usulleri,
• Değer artış payının hesaplanması, ödenmesi ve kamu kurumları arasında dağıtılması
yer alıyor.

Uygulama imar planında değer artışına sebep olabilecek değişiklikler, yönetmelikte net biçimde tanımlandı:

• Ada bazında, en az 1000 metrekarelik alanlarda nüfus, yoğunluk, kat adedi veya fonksiyon artıran değişiklikler,
• Parsel bazında, konut hariç fonksiyon değişiklikleri,
• Riskli yapılarda yüzde 20’nin üzerindeki yoğunluk artışları
değer artış payına tabi olacak.

Taşınmazın plan değişikliği öncesi ve sonrası piyasa değeri en az iki yetkili gayrimenkul değerleme kuruluşu tarafından hazırlanacak raporlarla belirlenecek. Kıymet takdir komisyonu, bu raporların ortalamasının altında olmamak kaydıyla nihai değeri tespit edecek.

Plan değişikliği talep eden taşınmaz sahipleri, değer artışının tespiti için hazırlanan değerleme raporlarının ücretini karşılamakla yükümlü olacak. Rapor bedelinin, planın askı sürecinden önce belirtilen hesaba 15 gün içinde yatırılması zorunlu. Aksi durumda plan değişikliği iptal edilerek eski plana dönüş yapılacak.

Yönetmelik kapsamında bazı alanlar ve işlemler değer artış payı dışında tutuldu. Bunlar arasında:

• Riskli alanlar ve rezerv yapı alanları,
• Kamu yatırımları ve kamu mülkiyetindeki taşınmazlar,
• Mazbut ve mülhak vakıflara ait alanlar,
• Emsale etki etmeyen bina yükseklik düzenlemeleri,
• İdare tarafından resen yapılan plan değişiklikleri
bulunuyor.

Komisyon en az beş uzman üyeden oluşacak ve kararlar tüm üyelerin katılımıyla alınacak. Yetkili değerleme kuruluşlarının raporlarında ciddi farklılık olması halinde komisyon ek rapor talep edebilecek.

Değerleme süreci sonunda taşınmazda herhangi bir değer artışı olmadığı belirlenirse süreç “DAP’a konu değildir” kaydıyla sonlandırılacak. Böylece plan değişikliği, kamuya aktarılacak bir değer artışı yaratmadığı gerekçesiyle işlemden düşmüş olacak.